สถานที่ตั้ง : ลำปางเป็นจังหวัดหนึ่งในภาคเหนือตอนบนของประเทศไทย ห่างจากกรุงเทพมหานคร ประมาณ 700 กิโลเมตร หรืออยู่ก่อนถึงจังหวัดเชียงใหม่ 90 กิโลเมตร บนพื้นที่ 12,533,961 ตารางกิโลเมตร แบ่งออกเป็น 13 อำเภอ ภูมิประเทศและภูมิอากาศ: ลำปางตั้งอยู่ในลุ่มแม่น้ำวัง ล้อมรอบด้วยเทือกเขาสูงซึ่งเป็นป่าต้นน้ำของแม่น้ำวัง หนึ่งในจำนวน 4 แคว ซึ่งไหลลงไปรวมเป็นแม่น้ำเจ้าพระยาในภาคกลางตอนบน เนื่องจากภูมิประเทศของลำปางเป็นเมืองที่โอบล้อมไปด้วยเทือกเขาสูง คล้ายเมืองก้นกะทะ จึงเก็บความร้อนได้ดี ในฤดูร้อนจะมีอุณหภูมิสูงถึง 40 องศาเซลเซียส ในทางตรงข้ามอุณหภูมิ ในฤดูหนาวจะลดต่ำกว่า 10 องศาเซลเซียส

ประวัติศาสตร์และวัฒนธรรม: นครลำปางตั้งขึ้นมายาวนานถึง 13 ศตวรรษ ซึ่งแบ่งได้เป็น 4 ยุค ดังต่อไปนี้:

ยุคที่ 1 ระยะก่อตั้งบ้านเมือง – พุทธศตวรรษที่ 13 เริ่มในยุคอาณาจักรหริภุญไชยโดยพระนางจามเทวี ให้พระโอรสองค์พี่ครองนครหริภุญไชย หรือ ลำพูน และส่งพระโอรสองค์น้องไปตั้งบ้านแปลงเมืองที่เขลางค์นคร หรือ นครลำปาง ลักษณะการปกครองเป็นแบบนครรัฐอิสระโดยมีกษัตริย์เป็นผู้ครองนคร

ยุคที่ 2 รวมตัวกับอาณาจักรล้านนา – พุทธศตวรรษที่ 23-24 โดยพระเจ้าเม็งรายมหาราช เป็นผู้รวบรวมหัวเมืองในอาณาจักรล้านนาเข้าไว้เป็นอาณาจักรอันหนึ่งอันเดียวกัน ต่อมาพม่าได้ยึดอาณาจักรล้านนาเป็นเมืองขึ้น

ยุคที่ 3 พุทธศตวรรษที่ 24 – ขึ้นตรงต่ออาณาจักรสยามในยุคกรุงศรีอยุธยและ

กรุงรัตนโกสินทร์จวบจนปัจจุบัน

ยุคที่ 4 ในรูปแบบการปกครองปัจจุบัน ซึ่งรวมกับราชอาณาจักรไทยแบ่งการปกครองออกเป็น 77 จังหวัด ซึ่งลำปางก็เป็นจังหวัดหนึ่งของประเทศไทย เช่นเดียวกับ เชียงใหม่ ลำพูน เชียงราย แพร่น่าน และ แม่ฮ่องสอน

เนื่องจากนครลำปางได้รับอิทธิพลจากวัฒนธรรมพม่า วัดวาอารามจำนวนมากในจังหวัดลำปางจึงมีรูปแบบทางศิลปสถาปัตยกรรมตามแบบล้านนาผสมผสานกับพม่า อีกทั้งมีวัดพม่าตั้งอยู่เป็นจำนวนมาก ซึ่งวัดเหล่านี้มีพิธีกรรมทางพุทธศาสนาในแบบของตนเอง

ในบทนี้ขอเสนอภาพรวมของจังหวัดลำปางเพื่อการแนะนำส่วนเรื่องราวด้านอื่นๆ จะขอนำเสนอในฉบับถัดไป